اخترشناسان بهتازگي ابرنواختري را كشف كردند كه قاعدتاً نبايد وجود داشته باشد!
-این نقطهی زرد در تصویر در ردهی بسیار کمیاب ابرنواخترهای Ibn دستهبندی میشود. تاکنون فقط ۶ نمونه از اعضای این رده کشف شده است.
ستارهی اتا کارینا (یا اتا شاهتخته) آمادهی انفجار است. این ستاره، که اکنون حدود ۱۰۰ برابر خورشید جرم دارد، تقریباً ۱۷۰ سال پیش گازهایی به جرم چند برابر جرم خورشید را از خود فوران کرد و مدتی به دومین ستارهی درخشان آسمان (پس از شباهنگ) تبدیل شد. البته این فقط مقدمهای بود بر رویداد بسیار بزرگتری که این ستاره در پیش دارد و آن، تبدیل شدن به یک ابرنواختر تمامعیار است.
انفجار ستارههای سنگین به شکل ابرنواختر معمولاً در کهکشانهای مارپیچی، مانند راه شیری، رخ میدهد؛ جایی که ستارههای جدید دائماً در آن در حال شکلگیریاند. چنین انفجارهایی تقریباً هرگز در کهکشانهای بیضوی دیده نشدهاند زیرا شکلگیری ستارههای جدید در این کهکشانها تقریباً متوقف شده است.
بنابراین بیعلت نیست که ظهور ابرنواختری عجیب در کهکشانی بیضوی تعجب اخترشناسان را برانگیخته است. چطور ممکن است ابرنواختری از ستارهای نسبتاً جوان در کهکشانی کهنسال که تولید ستاره در آن وجود ندارد دیده شود؟ البته فقط همین یک نکته دربارهی این ابرنواختر جدید، که آن را با استفاده از تلسکوپ پن-استارز کشف کردهاند، نامتعارف نیست. به گفتهی ناتان سندرز از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونی که نویسندهی مقالهی گزارش این کشف است: این ابرنواختر، هم در نوع خود یگانه است و هم در مکان نادرستی قرار دارد.
ابرنواختر تازهکشفشده با توجه به میزان هلیوم و مشخصههای دیگری که دارد در ردهی بسیار کمیاب ابرنواخترهای Ibn دستهبندی میشود. تاکنون فقط ۶ نمونه از اعضای این رده کشف شده است. منشأ این رده از ابرنواخترها همچنان ناشناخته است اما محتملترین پاسخی که به نظر میرسد این است که این رده از ابرنواخترها ابتدا مقداری از گاز هلیوم خود را به بیرون فوران کردهاند؛ درست مانند سحابی ساعت شنی اتا کارینا.
اما هر ۵ ابرنواختر دیگری که تاکنون از این رده کشف شدهاند در کهکشانهای مارپیچی ساکن بودهاند. این موضوع کاملاً طبیعی است زیرا ستارههای سنگین، که تبدیل به ابرنواختر میشوند، عمر کوتاهی دارند بنابراین باید آنها را در کهکشانهای مارپیچی، که شکلگیری ستارهها در آنها انجام میشود، پیدا کنیم، نه در کهکشانهای بیضوی که ستارههایی سالخورده دارند و ستارههای جدیدی هم در آنها شکل نمیگیرند.
ابرنواختر جدید در حاشیهی بیرونیِ کهکشان بیضوی درخشانی که حدود ۷۸۰ سال نوری از ما فاصله دارد کشف شد. در منطقهی پیرامون این ابرنواختر هیچ نشانی از فعالیتهای شکلگیری ستارهها دیده نمیشود و تاکنون هرگز ابرنواختری که حاصل از انفجار ستارهای سنگین باشد در چنین کهکشانی کشف نشده بود. یکی از حدسهایی که زده میشود این است که شاید منطقهی ستارهساز پنهانی در حوالی این کهکشان وجود دارد که آشکار نشده است و چنین ستارههای سنگینی در آن تشکیل شدهاند. از سوی دیگر این امکان هم وجود دارد که ماهیت این جسم بهکلی متفاوت باشد و اصلاً ابرنواختر نباشد. شاید آنچه دیدهایم حاصل برخورد دو کوتولهی سفید است که یکی از آنها مملو از هلیوم بوده است.
به هر حال این ابرنواختر عجیب همچنان به شکل راز باقی مانده است و دانشمندان سعی میکنند با ارائه دادن توضیحهایی متفاوت این راز را حل کنند، توضیحهایی مانند اینکه این ستارهی فراری زمانی عضو کهکشانی دیگر (از نوع مارپیچی) بوده و به علتی از آن گریزان شده و حالا عضو این کهکشان بیضوی است. برخی هم این امکان را مطرح میکنند که شاید اصولاً راه ناشناختهی دیگری هم برای پدید آمدن ابرنواخترها وجود دارد که ما هنوز از آن بیاطلاعیم.
-منبع:canot.ir