تیمی از اخترشناسان از ۶ کشور اروپایی نتایج ۳۰ سال مطالعهی خود روی یک ستاره‌ی "فراغول" (Hypergiant) را منتشر کردند
رپایه‌ی پژوهش‌های آن‌ها دمای سطحی ستاره‌ی ابردرخشنده‌ی HR 8752 در کمتر از سه دهه و در حال گذار از مرحله‌ی نادری از تحول ستاره‌ها به‌نام "ناحیه‌ی خالی تحول زرد" (Yellow evolutionary void، بخشی نسبتاً خالی از نمودار هرتسپرونگر-راسل)، از ۵۰۰۰ درجه‌ی سانتیگراد به ۸۰۰۰ درجه رسید. با این کشف، اخترشناسان به حل معمای چگونگی تحول پرجرم‌ترین و درخشنده‌ترین ستاره‌های کهکشان راه شیری نزدیک‌تر شدند.
درخشندگی فراغول‌ها ممکن است میلیون‌ها برابر و قطرشان صدها برابر خورشید باشد. درخشندگی HR 8752 تقریباً ۲۵۰۰۰۰ برابر خورشید است. بنابراین حتی با در نظر گرفتن فاصله‌ی زیاد آن از زمین، می‌توانید با یک دوچشمی معمولی نیز آن‌را در صورت‌فلکی ذات‌الکرسی ببینید. تاکنون تنها ۱۲ فراغول در کهکشان راه شیری کشف شده‌اند.
ناحیه‌ی تحول زرد مرحله‌ی کم‌نظیری است در دوران کوتاه حیات فراغول‌ها که طی آن بسیار ناپایدار می‌شوند و دما و درخشندگی‌شان به‌سرعت دگرگون می‌شود. اخترشناسان این تیم متوجه شدند به‌علت این‌که نیروهای رو به بیرون در ستاره برابر و حتی گاهی بیش از نیروی گرانش آن هستند، جو این ستاره‌ها در این مرحله بسیار ناپایدار می‌شود. به علت این ناپایداری جو، فراغول‌ها در این مرحله مقدار زیادی جرم خود را از دست می‌دهند که ممکن است در یک سال به اندازه‌ی جرم خورشید برسد. هنگامی که فراغولی به مرحله‌ی ناحیه‌ی خالی تحول می‌رسد، خیلی سریع از آن می‌گذرد. به همین علت است که تقریباً هیچ کدام از فراغول‌هایی که تاکنون کشف شده‌اند، در این مرحله نیستند.
این تیم پی بردند که HR 8752 فراغول بسیار نادری است که تنها بخشی از مرحله‌ی "ناحیه‌ی خالی تحول" را گذرانده است. در طول سی سال گذشته، از ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۵، دگرگونی‌های جو این ستاره با دقت ثبت شده‌اند. برپایه‌ی محاسبه‌های این تیم شعاع HR 8752 طی این مدت از ۷۵۰ برابر تا ۴۰۰ برابر شعاع خورشید کاهش یافته است. پس از آن‌که در اوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی مشخص شد این ستاره‌ی شگفت‌انگیز در آستانه‌ی ورود به مرحله‌ی "ناحیه‌ی خالی تحول" است، تیم مزبور طیف‌سنجی درازمدت آن‌را آغاز کردند.
سرنوشت HR 8752 همچنان نامشخص است! اما برپایه‌ی برخی نشانه‌ها زندگی این‌گونه فراول‌های پرجرم احتمالاً یا با وقوع انفجار ابرنواختری فاجعه‌باری پایان می‌یابد، و یا با گذار سریع از مرحله‌ی "ناحیه‌ی خالی تحول"، به گونه‌ی داغ‌تری از ستاره‌های غیرعادی به‌نام "متغیرهای آبی درخشان" تبدیل می‌شوند.
این کشف گام مهمی است در راستای درک چگونگی به‌وجود آمدن این‌گونه ستاره‌های غیرعادی. اخترشناسان پیش‌بینی کرده‌اند شمار دیگری از فراغول‌ها با ویژگی‌های غیرعادی مشابه در راه شیری وجود دارند. مطالعهی این ستاره‌های خارق‌العاده با دگرگونی‌هایی که در مقیاس عمر بشر قابل مشاهده‌اند، به‌تازگی آغاز شده است. اما برپایه‌ی نتایج به‌دست آمده پژوهش‌ها در مسیر درستی انجام می‌شوند.
منبع:canot.ir
