سحابی سیارهنما در لحظات پایانی عمر ستارهای خورشید مانند شکل میگیرد. این بار دانشمندان سحابی سیارهنمای Abell30 یا به اختصار A30 را مورد بررسی قرار دادهاند که ستارهی این سحابی پس از پرتاب لایههای گازی بیرونی خود دوباره نفس کشیده و به زندگی بازگشته است.
از این نوع سحابیهاکه دوباره به زندگی بازمیگردند فقط سه نوع دیگر تا به حال شناخته شده است. بررسی این سحابی بسیار جالب است چرا که سرنوشت خورشید را پس از چند میلیارد سال به ما نشان میدهد.
ستارهی خورشید مانند، در مراحل پایانی زندگی و پس میلیاردها سال تبدیل هیدورژن به هلیوم در هستهی خود دچار چند مرحلهی بحرانی میشود که در این مراحل، هیدروژن باقیمانده درون هسته را تخیله میکند. در این مرحله ستاره تقریباً ۱۰۰ برابر اندازهی واقعی خود بزرگ و تبدیل به غول سرخ میشود. غول سرخ لایههای بیرونیاش را با سرعت تقریبی ۱۶۰ هزار کیلومتر بر ساعت به بیرون پرتاب میکند. در این میان غول سرخ سرد، به ستارهای فشرده و داغ تبدیل میشود که امواج شدید فرابنفش و بادهای ستارهای با سرعت تقریبی ۹ میلیون کیلومتر در ساعت تولید میکند. همین امواج شدید و بادهای ستارهای هستند که لایهای کروی مانند پیرامون ستاره ایجاد میکنند و سحابی سیارهنما را شکل میدهند. اما درمواقع خاص و کمیابی همجوشی هستهای محیط پیرامون هستهی ستاره را چنان داغ میکند که ستاره بهطور موقتی دوباره به غول سرخ تبدیل میشود. دوباره همان روند پیش، پرتاب لایههای بیرونی، انتشار امواج فرابنفش و بادهای ستارهای، تکرار میشود اما با سرعتی بسیار بیشتر از قبل و در حقیقت سحابی سیارهنمای کوچکی در دل سحابی اصلی ایجاد میشود. این دقیقاً همان اتفاق نادری است که برای سحابی Abell30 رخ داده است. سحابی بزرگتر که در تصویر بزرگتر بالا دیده میشود تقریباً ۱۲۵۰۰ سال عمر دارد اما نقاط گرهمانندی که در تصویر دیده میشوند جوانترند و تقریباً ۸۵۰ سالهاند این نقاط همان مواد پرتاب شده از ستارهاند. پرتو ایکسی که این سحابی منتشر میکند در نتیجهی برخورد بادهای ستارهای و نقاط گرهمانند است.
تصویر کوچکتر ترکیبی از دادههای تلسکوپ چاندرا در پرتو ایکس (رنگ صورتی) و تلسکوپ هابل در نور مرئی (پرتو منتشر شده از یونهای اکسیژن به رنگ نارنجی) است. تصویر بزرگتر
منبع:پارس اسکای