بهتازگی تلسکوپ فضایی هرشل موفق شده است تا کلید معمای قدیمی منشاء آب در جوّ بالای مشتری را پیدا کند.
-بهتازگی تلسکوپ فضایی هرشل موفق شده است تا کلید معمای قدیمی منشاء آب در جوّ بالایی مشتری را پیدا کند. این تلسکوپ نشانههایی یافته است که نشان میدهد آب موجود در جوّ٬ بر اثر برخورد سال ۱۹۹۴ دنبالهدار شومیکر-لوی ۹ با مشتری به این سیاره منتقل شده است.
-برخورد این دنبالهدار با مشتری حدود یک هفته بهطول انجامید و در این مدت ۲۱ قطعه از دنباله دار به نیمکرهی جنوبی مشتری برخورد کرد و لکههای تیرهای را روی چهرهی مشتری به جای گذاشت که تا هفتهها پس از آن دیده میشد. این نخستین باری بود که برخوردی از این دست در منظومهی شمسی به طور مستقیم رصد میشد. در آن زمان٬ بسیاری از منجمان آماتور و حرفهای با کمک تلسکوپهای زمینپایه و تلسکوپ فضایی هابل این برخورد را دنبال کردند.
-رصدخانهی فضایی فروسرخ ( ISO ) متعق به سازمان فضایی اروپا در سال ۱۹۹۵ به فضا پرتاب شد و نخستین ابزاری بود که آب را در جوّ بالایی مشتری آشکار کرد و سپس به مطالعهی آن پرداخت. در آن زمان بسیاری گمان بردند که منشاء این آب دنبالهدار شومیکر-لوی است اما مدرک برای اثبات ادعای خود نداشتند.
-در همان حین نظریاتی مطرح شد مبنی بر اینکه ممکن است سرچشمهی بخار آب موجود در جوّ مشتری٬ در داخل سیاره نهفته باشد. اما دانشمندان خیلی زود این نظریه را رد کردند زیرا ممکن نیست که بخار آب بتواند از میان ناحیهی بین تروپوسفر و استراتوسفر جوّ مشتری عبور کند. زیرا در این ناحیه به دام سرما خواهد افتاد و نمیتواند خود را به استراتوسفر مشتری برساند. بنابراین آب موجود در استراتوسفر قطعاً از بیرون سیاره آمده است. اما برای اینکه منشاء این آب را دریابیم به ۱۵ سال زمان نیاز داشتیم. تا اینکه سرانجام تلسکوپ فضایی هرشل با چشمان فروسرخ حساس خود٬ نقشهای افقی و عمودی از توزیع نشانههای شیمیایی آب روی مشتری تهیه کرد.
-دنبالهدار شومیکر-لوی ۹ در حال نزدیک شدن به مشتری – امتیاز تصویر: هابل
-رصدهای هرشل نشان داد که آب موجود در نیمکرهی جنوبی مشتری حدود ۲-۳ بار بیشتر از آب موجود در نیمکرهی شمالی این غول گازی است. که بیشتر حجم این آب نیز در محل برخورد سال ۱۹۹۴ متمرکز شده است. همچنین این آبها فقط در ارتفاعات بالا یافت شدهاند. تیبو کاوالیه٬ از اعضای مأموریت میگوید: «فقط هرشل میتوانست با طیفنگار حساس خودش رابطهی بین آب مشتری و برخورد ۱۹۹۴ دنبالهدار شومیکر-لوی ۹ را هویدا کند. بر اساس مدلهای ما٬ حدود ۹۵ درصد آب موجود در استراتوسفر مشتری معلول برخورد دنبالهدار است.»
یکی دیگر از منشاءهای احتمالی که برای آب موجود در مشتری بیان شده باران پایداری از غبارهای کوچک بینسیارهای است که روی مشتری باریده است. اما اگر واقعاً چنین اتفاقی افتاده بود باید توزیع آب روی کل سیارهی یکنواخت میبود و آب باید تا ارتفاعهای پایینتر نفوذ میکرد.
احتمال دیگری مطرح شده بود مبنی بر اینکه آب مشتری ممکن است بر اثر حرکت بخار عظیمی از قمرهای یخیاش به این سیاره منتقل شده باشد؛ همانگونه که هرشل مشابه این پدیده را برای قمر انسلادوس زحل رصد کرده بود. اما این نظریه هم رد شده است. زیرا هیچیک از قمرهای مشتری در موقعیت مناسبی نسبت به سیاره قرار ندارند تا بتوانند آب را به سوی آن منتقل کنند.
-نقشهی توزیع اب در جوّ مشتری.
-منبع:canot.ir